Tag Archives: snowdonia

góry, parki narodowe, szlaki piesze i rowerowe, walia na nogach

Eryri (Snowdonia) dla każdego: spacer wokół jeziora Llyn Idwal

3 Comments
Górski park narodowy Eryri (Snowdonia) ma coś dla każdego – pięknymi widokami i dziką przyrodą mogą się tu cieszyć nawet osoby niespecjalnie wysportowane.

Przykładem niewymagającego, a bardzo malowniczego szlaku dla każdego jest ścieżka wiodąca dookoła polodowcowego jeziora Llyn Idwal, położonego w północnej Llyn Idwalczęści parku, nieco na wschód od znanej miejscowości Llanberis.

Spacer rozpoczyna się i kończy przy Ogwen Cottage Ranger Base, położonej przy drodze A5 naprzeciwko jeziora Llyn Ogwen. Jest tam płatny parking, ale można również parkować za darmo na ulicy.

Oprócz eleganckiej tafli jeziora, olbrzymich, luźno porozrzucanych po całej dolinie kamieni narzutowych, czy rwących strumieni można tu podziwiać m.in. słynne wierzchołki Tryfan oraz Glyderau, czyli Glyder Fawr i mniejszy Glyder Fach. Są trudniejsze do zdobycia niż popularny Yr Wyddfa (Snowdon), głównie z uwagi na dość wymagające formacje skalne, i w związku z tym przyciągają głównie osoby wysportowane i bardziej doświadczone w obcowaniu z górami.

Warto wspomnieć, że dolina Idwal (Cwm Idwal) została pierwszym walijskim rezerwatem przyrody, nie tylko ze względu na swoją urodę, ale głównie ze względu na rzadkie okazy flory alpejskiej spotykane w wyższych partiach gór. Później weszła w skład parku narodowego.

Sama nazwa Idwal pochodzi od imienia syna walijskiego księcia, który według jednych źródeł został utopiony w jeziorze przez wrogów swego ojca, a według innych skremowany na jego brzegu po śmierci w bitwie.

To piękne miejsce, i zdecydowanie warto spędzić tam kilka godzin.

Kod pocztowy dla nawigacji: LL57 3LZ.

This slideshow requires JavaScript.

dla fotografów, góry, historia, inne atrakcje, parki narodowe, szlaki piesze i rowerowe, walia na nogach

Cregennan Lakes – skarb ukryty w cieniu Cadair Idris

2 Comments

Cregennan LakesNa niewielkim płaskowyżu, gdzieś pomiędzy rozległym ujściem rzeki Mawddach, a surowymi szczytami masywu Cadair Idris, leżą Cregennan Lakes – dwa nieduże jeziora, które, wraz z otaczającym je krajobrazem, bez grama przesady można nazwać (dobrze) ukrytymi klejnotami.

Żeby się tu dostać, trzeba albo pokonać ekstremalną, nawet jak na warunki walijskie, drogę z Arthog – 250 metrów wspinaczki na odcinku może trzech kilometrów, plus kilka zakrętów-agrafek – albo osiem kilometrów drogą przez pustkowie z Dolgellau.

To doskonale ukryte miejsce upodobali sobie już prehistoryczni mieszkańcy okolicy. Ci z epoki brązu pozostawili po sobie pamiątki w postaci kilku menhirów – zarówno stojących samotnie, jak przeszło dwumetrowy Carreg y Big, czy Plas Cregennen Stone, albo ustawionych w rzędzie (tzw. stone row), jak Hafotty-fach Stones. Inni, setki lat później, już w epoce żelaza, na szczycie wzgórza Pared-y-Cefn-Hir wznieśli obronne grodzisko – jedno z co najmniej trzech zidentyfikowanych w niedalekiej okolicy.

Można zaryzykować stwierdzenie, że wieki temu, te strony tętniły życiem. Zupełnie odwrotnie niż teraz. Dziś stoją tu tylko dwie farmy należące do National Trust, zajmujące się tradycyjnym wypasem owiec i bydła. Wbrew pozorom nie stanowią one kuriozum i pamiątki po dawnych czasach. Tradycyjna hodowla pozwala utrzymać krajobraz w jego pół-dzikiej formie, charakterystycznej dla walijskich wyżyn. Na farmach zatrzymują się też wędkarze, przyjeżdżający tu z nadzieją na złowienie pstrąga, z którego słyną wody obu jezior.

Ci, których ani prehistoryczne kamienie, ani wędkowanie szczególnie nie pociągają, nad brzegami Cregennan Lakes znajdą spokój, spektakularne widoki – z jednej strony na całe estuarium rzeki Mawdach i słynny drewniany Barmouth Bridge, z drugiej na strome zbocza Cadair Idris – i kilka dobrze oznaczonych ścieżek, spacerując którymi, można spędzić cały dzień.

dla fotografów, góry, historia, parki narodowe, szlaki piesze i rowerowe, zabytki, zamki

Dolwyddelan – siedziba walijskich książąt

Leave a comment

Trochę to smutne, a trochę ironiczne, ale kiedy mówi się o walijskich zamkach, chodzi najczęściej o zamki wybudowane w Walii przez Anglików w celu poskromienia Walijczyków i skolonizowania ich krainy. Stąd też, czasem, miejscowi nie do końca podzielają zachwyty turystów nad wspaniałymi twierdzami “Żelaznego Pierścienia”. Dla równowagi warto więc odwiedzić kilka walijskich zamków w Walii. Te, choć rzadko równie imponujące, opowiadają często ciekawsze historie…

Dolwyddelan Castle zbudowano na wysokiej skale, z której, oprócz malowniczej górskiej panoramy, doskonale widać drogę między Betwys-y-Coed a Blaenau Ffestiniog. Dziś zaznaczona na mapach jako A470 i wymieniana wśród najbardziej malowniczych na Wyspach, trasa ta od stuleci była jedną z ważnych przepraw przez góry Snowdonii. Stąd zapewne wybór strategicznego miejsca na budowę zamku.

Do końca nie wiadomo kto i kiedy wzniósł tę kamienną strażnicę. Legendy mówią, że tu właśnie, w 1173 roku, przyszedł na świat Llywelyn ab Iorwerth, zwany Wielkim – jeden z najważniejszych władców w dziejach celtyckiej Walii. Historycy natomiast skłonni są raczej jemu właśnie przypisywać autorstwo pomysłu budowy zamku w tym miejscu. Szczególnie, że wraz z niedalekimi – a wzniesionymi z jego polecenia – zamkami Dolbadran i Prysor, tworzyły system kontroli nad górską częścią wciąż jeszcze niezależnego państwa walijskiego kierowanego przez Llywelyn’a Wielkiego i jego następców.

Pewne jest za to, że przez kilka dziesięcioleci, Dolwyddelan był siedzibą kolejnych książąt i dworu. Do 1283 roku, gdy w niewyjaśnionych do końca okolicznościach, praktycznie bez walki, znalazł się w rękach Anglików prowadzonych przez Edwarda I.

Nowi gospodarze, niemal z biegu, wzięli się za przebudowę zamku. Obok nietypowej, czworokątnej wieży, stanęła druga – okrągła. Wzmocniono obronę naprawiając mury i sprowadzając najnowocześniejsze machiny wojenne, po czym twierdzę obsadzono doborowym garnizonem. Królewskie inwentarze podają, że wojów z Dolwyddelan wyposażono nawet w specjalne białe tuniki i rajtuzy na wypadek prowadzenia wojny w zimie.

…a wszystko to na próżno, bo zamek nigdy już nie odegrał żadnej istotnej roli. Z czasem został opuszczony i pozostawiony na pastwę nieprzyjaznej snowdońskiej aury. Kilku epizodycznych właścicieli na przestrzeni wieków nie miało większego wpływu na kształt i stan zamku. Dopiero w XIX wieku przeprowadzono poważniejsze prace remontowe, by nie powiedzieć reanimacyjne.

Znamienne – szczególnie dla licznych w tych stronach walijskich nacjonalistów – że w całkiem przyzwoitym stanie przetrwała do dziś tylko wieża wzniesiona przez i dla prawowitych walijskich książąt, podczas gdy z młodszej – angielskiej, został ledwie kawałek poszarpanej ściany.

Dziś, położonym na prawdziwym odludziu, zamkiem Dolwyddelan opiekuje się CADW, który za wstęp pobiera skromne £2.80. Ale… dla skąpców i spragnionych przygód istnieje “tajne” wejście: zaczynający się na zamkowym parkingu Castle Trail. Średnio wymagający spacer zajmuje około godziny, gwarantuje doskonałe widoki i bliższe spotkania z owcami.


góry, historia, inne atrakcje, miasta i miasteczka, parki narodowe, plaże i klify, postindustrial, szlaki piesze i rowerowe, zabytki, zamki

Walijski Top 10 [według Marcina]

1 Comment

Wybór dziesięciu najciekawszych miejsc w Walii graniczy z niemożliwością. Z setką byłoby zapewne łatwiej. Ale na początek, na zachętę, musi wystarczyć ta dziesiątka. To oczywiście mój [Marcin] całkowicie subiektywny wybór i “naj” na teraz. Bardzo prawdopodobne, że jutro, czy za tydzień, ten “top 10” wyglądałby inaczej. Znajdziecie tu wszystko to, czego w Walii warto szukać: fantastyczne wybrzeże, surowe góry i malownicze doliny, tajemnicze megality, kamienne zamczyska, gwarne miasteczka i w końcu ślady bezlitosnej eksploatacji tej krainy, które coraz bardziej zrastają się z naturą.

1. Aberystwyth, Ceredigion

Kiedy po kilkudziesięciu kilometrach morderczych zakrętów, wijących się przez pustkowia środkowej Walii, wjeżdża się do Aberystwyth, można zrozumieć, czym dla wędrujących po pustyniach karawan były zielone oazy. Jedyne miasto z prawdziwego zdarzenia w tej części kraju, oferuje wszystko, czego spragniony wędrowiec może oczekiwać.

Obecność uniwersytetu gwarantuje bogate życie nocne, ale i całkiem przyzwoita ofertę kulturalną. Biblioteka Narodowa, choć to raczej atrakcja dla niewielu, oferuje największy na świecie wybór książek w języku walijskim.

Nieco mniej wymagający znajdą tu ruiny średniowiecznego zamku, zabudowaną kolorowymi domami nadmorską Promenadę i trzeszczącą dziewiętnastowieczną kolejkę klifową, która wspina się na Constitution Hill – świetny punkt widokowy na miasto i okolicę. Inna kolejka – Vale of Rheidol Railway – ciągnięta przez zabytkowy parowóz, wyrusza z Aberystwyth w dwudziestokilometrową podróż do Doliny Rheidol, od natłoku kopalni mniej lub bardziej szlachetnych metali, nazywaną kiedyś “walijską Kalifornią”.

Główna miejska plaża nie jest może najbardziej malowniczą plażą w kraju, który ma półtora tysiąca kilometrów wybrzeża, ale kilka kroków w dół czy w górę od Aberystwyth, można znaleźć prawdziwe cuda.

Cuda można też znaleźć w Aberystwyth Arts Centre, Ceredigion Museum i wielu sklepikach-galeriach ukrytych w ciasnych uliczkach odbijających od Promenady.

Więcej o Aber: Aberystwyth – Oaza na środkowo-walijskim pustkowiu

2. Bryn Cader Faner, Harlech, Snowdonia NP

Nazywany czasem, może trochę na wyrost, “walijskim Stonehenge” krąg kamienny Bryn Cader Faner, choć bezdyskusyjnie imponujący, jest atrakcją dla fascynatów prehistorii. Wzniesiony w epoce brązu – co najmniej cztery tysiące lat temu – z kamieniami układającymi się w kształt korony, robi oszałamiające wrażenie. Znów… Prawdopodobnie tylko na fascynatach prehistorii.

Ale już długi szlak jaki do niego wiedzie, powinien zadowolić każdego. W najdłuższej i najbardziej polecanej wersji, biegnie starożytnym traktem u podnóża pasma Rhinogs, mijając kolejne prehistoryczne zabytki: kilka standing stones, grodzisko z epoki brązu i dwa mniejsze kamienne kręgi. Przede wszystkim jednak, szlak oferuje jedne z najlepszych (o ile nie najlepsze!) widoków w Snowdonii. Surowe i groźne Rhinogsy z jednej strony, Zatoka Treamdog i ujście rzeki Dwyryd, ozdobione bajkową wioską Portmeirion z drugiej, a kierunek marszu wskazują szczyty głównego masywu Snowdonii.

Więcej o Bryn Cader Faner: Wędrówka z megalitami

3. Cadair Idris, Dolgellau, Snowdonia NP

Najbardziej południowe z pasm Snowdonii nie przyciąga takich tłumów, jak Snowdon, ale na szlaku zawsze można kogoś spotkać. Na pierwszy rzut oka Cadair Idris przypomina krater wygasłego wulkanu i przez wiele lat za taki był uważany.

Miejscowa tradycja mówi, że kto spędzi noc na szczycie góry, obudzi się albo szaleńcem, albo poetą. Doświadczenie mówi natomiast, że kto zejdzie z góry, na drugi dzień obudzi się z zakwasami.

Więcej zdjęć z Idrisa: Cadair Idris [galeria]

4. Dolwyddelan Castle, Dolwyddelan, Snowdonia NP

Dolwyddelan Castle być może nie ma szans w konkurencji z twierdzami edwardiańskiego “Żelaznego Pierścienia”, ale na głowę bije je położeniem i panującym tu spokojem. No i to prawdziwy walijski zamek, ostatnich prawdziwych książąt Walii.

Więcej o zamku: Dolwyddelan – siedziba walijskich książąt

5. Elan Valley, Rhayader, Powys

Elan Valley to system zapór i sztucznych jezior, zbudowany pod koniec dziewiętnastego wieku, żeby zaspokoić pragnienie rozrastającego się Birmingham. Brzmi mało atrakcyjnie? Owszem. Dla Walijczyków. Dla turysty, sto lat później, to jeden z najpiękniejszych zakątków Walii. Gdzie dzieła ludzkich rąk – potężne kamienne tamy, wieże i wiadukty – wrosły się w całkowicie w krajobraz. Gdzie porośnięte wrzosem i paprociami wzgórza odbijają się w ciemnych wodach rezerwuarów.

Więcej o Elan Valley: Walijska Kraina Jezior

6. Hay-on-Wye, Powys

Niewielkie Hay-on-Wye rozłożyło się na brzegu rzeki Wye, na samej granicy walijsko-angielskiej, granicy Parku Narodowego Brecon Beacons i u podnóża Black Mountains. I samo tylko położenie powinno zachęcać do jego odwiedzin. Inny powód, to kilkadziesiąt księgarni, które zainstalowały się w tym niespełna dwutysięcznym miasteczku, znanym powszechnie jako “Town of Books”. Kolejny, nie mniej istotny powód, to Hay Festival – jeden z najważniejszych festiwali literackich całego anglojęzycznego świata, przyciągający co roku największych mistrzów pióra z najdalszych zakątków globu.

Więcej o Hay: Woodstock for the mind

7. Llangollen, Denbighshire

Samo Llangollen to “tylko” kolejne malownicze miasteczko, w uroczej dolinie rzeki Dee, ze starym kamiennym mostem, jeszcze starszym kościołem i kilkoma tuzinami mniej lub bardziej koślawych, czarno-białych domów. Walijski standard. Ale jeśli dodać do tego malownicze ruiny zamku Dinas Brân i opactwa Valle Crucis, osiemnastowieczny dwór Plas Newydd i wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO fragment Llangollen Canal z imponującym Pontcysyllte Aqueduct, w zasięgu całodniowego spaceru, albo kilkugodzinnej objazdówki. Dostajemy “Walię w pigułce” na tacy.

8. Ludlow, Shropshire

Ludlow oczywiście nie leży w Walii. Ale po pierwsze, stąd przez stulecia Walią zarządzano. Po drugie Pogranicze na tej stronie występuje na równych prawach. Po trzecie miasteczko składa się głównie z zabytkowych, kilkusetletnich chatek i potężnego zamku. Po czwarte w końcu, uważane jest za “the loveliest market town in England”. Po co więc jechać gdzieś dalej?

Więcej o Ludlow: Zwolnij w Ludlow

9. Nant Gwynant, Beddgelert, Snowdonia NP

Wybrać najpiękniejszą z dolin Snowdonii nie jest łatwo. Pytanie, czy to w ogóle możliwe i sensowne? Nant Gwynant na pewno łapie się do ścisłej czołówki. Widok na Snowdon i początek jednego ze szlaków na jego szczyt. Llyn Dinas i Llyn Gwynant dwa jeziora, z których wyrastają strome, zielone zbocza. Dziesiątki strumieni i małych wodospadów. Pastwiska poprzecinane kamiennymi murkami… Wszystko razem tworzy obrazek bardziej niż sielankowy.

10. Parys Mountain, Amlwch, Anglesey

Parys Mountain w zasadzie górą była kiedyś, ale cztery tysiące lat temu (!!!), zaczęto wydobywać tu miedź i dziś góra zmieniła się w dziurę. Dziurę niezwykle kolorową, mieniącą się wszystkimi odcieniami rudości i czerwieni. Szczególnie, kiedy chwilę po deszczu wychodzi słońce…

góry, parki narodowe, szlaki piesze i rowerowe, walia na nogach

Cadair Idris

4 Comments

Cadair Idris - szczyt Penygadair

Owiany legendami, spowity mgłą i szczęśliwie mniej zadeptany niż inne szczyty Północnej Walii, imponujący masyw Cadair Idris wyrasta dość niespodziewanie w południowo-zachodnim rogu Parku Narodowego Eryri (Snowdonia).

Funkcjonują przynajmniej dwie wersje znaczenia i pochodzenia nazwy góry. Według pierwszej Cadair Idris oznacza krzesło/fotel/tron Idrisa. W mitologii walijskiej Idris miał być gigantem, który gdy nachodziła go nostalgia, lubił wpatrywać się w gwiazdy, siedząc w swym fotelu, pisząc przy okazji wiersze i snując filozoficzne rozważania. Prawdopodobnie stąd wzięła się też tradycja mówiąca, że kto spędzi noc na szczycie góry (szczególnie noc sylwestrową), zostanie poetą. Albo oszaleje. Albo umrze, co, biorąc pod uwagę kaprysy lokalnej aury, jest opcją najbardziej prawdopodobną…

Mniej legendarna wersja wiąże nazwę masywu z Idrisem ap Gwyddno. Idris był w VII wieku księciem Meirionnydd, który w wielkiej bitwie miał pokonać Irlandczyków. Co ciekawe, kroniki wspominają go, jako Idris Gawr – Idris Gigant. Z kolei irlandzkie słowo “cathair” oznacza “miasto lub “twierdzę”. Być może więc, to w tej “twierdzy” Gigant Idris pokonał celtyckich sąsiadów z Zielonej Wyspy?

Masyw Idrisa rozciąga się na przeszło jedenaście kilometrów z południowego-zachodu na północny-wschód. Wyrasta praktycznie wprost z Zatoki Cardigan, a od północy i południa odcinają go głębokie doliny rzek Mawddach i Dysynni. Mimo zaledwie niecałych dziewięciuset metrów nad poziomem morza, masyw Idrisa wyraźnie góruje nad okolicą. Spośród kilku szczytów, najbardziej wyraźne są: Penygadair (893m n.p.m.), Mynydd Moel (863m n.p.m.) i Cyfrwy (811m n.p.m.). Zdobycie góry, najczęściej oznacza wspinaczkę na pierwszy z tych szczytów.

Północne zbocza Cadair Idris są bardzo strome i pokryte niebezpiecznymi dla niedoświadczonych wspinaczy, luźnymi rumowiskami skalnymi. Południowa strona, choć uważana za bardziej dostępną, jest tylko trochę łagodniejsza. Przecina ją spektakularna przełęcz Bwlch Llyn Bach, którą prowadzi droga A487, z ulubionym punktem widokowym spotterów Mach Loop. Tuż za przełęczą, zbocza góry opadają do Jeziora Tal-y-llyn (Llyn Mwyngil).

Wewnątrz masywu, jak w kalderze wulkanu, znajduje się polodowcowe jezioro Llyn Cau, które według lokalnych legend nie ma dna. Kilka jeziorek znajduje się też u podnóża północnych i zachodnich zboczy góry. Najciekawsze i zdecydowanie warte kilkugodzinnego spaceru są Cregennan Lakes.

Choć dopiero dziewiętnasty pod względem wysokości, Cadair Idris jest jednym z najpopularniejszych szczytów Parku Narodowego Eryri. I wcale nie łatwym! Trzy główne szlaki prowadzące na szczyt to: Minffordd Path, Pony Path i Llanfihangel-y-Pennant Path. Czwarty ze szlaków – Fox Path – służący czasem jako droga powrotna dla Pony Path, ze względu na bardzo zaawansowaną erozję i kilka osuwisk luźnych skał jest gorąco odradzany zarówno ze względów bezpieczeństwa, jaki i ekologicznych.

Minffordd Path zaczyna się przy (płatnym) parkingu Dôl Idris, tuż za skrzyżowaniem dróg A487 i B4405. Trasa ma około 10 kilometrów, zajmuje minimum 5 godzin i obejmuje 788 metrów wspinaczki. To zdecydowanie najbardziej polecany szlak.

Pony Path zaczyna się przy parkingu Tŷ Nant, przy bocznej drodze z Dolgellau wiodącej u podnóża północnych zboczy góry. Trasa ma około 10 kilometrów, zajmuje minimum 5 godzin i obejmuje 727 metrów wspinaczki. Do niedawna był to główny szlak na szczyt, ale od kilku lat Minffordd Path zdaje się przejmować większość ruchu.

Llanfihangel-y-Pennant Path zaczyna się przy parkingu przy kościele w Llanfihangel-y-Pennant. Trasa ma około 16 kilometrów, zajmuje minimum 7 godzin i obejmuje 867 metrów wspinaczki. To najłatwiejszy, ale i najdłuższy ze szlaków na Idrisa. Pokrywa się też ze szlakiem Mary Jones. Nastoletnia Mary z Llanfihangel-y-Pennant zasłynęła w 1800 roku, pieszą wędrówką do Bala, gdzie chciała kupić Biblię w języku walijskim. Na miejscu okazało się, że nakład się wyczerpał, ale poświęcenie dziewczyny zainspirowało powstanie British and Foreign Bible Society, którego misją było zapewnienie dostępu do Pisma Świętego, każdemu, wszędzie i w każdym możliwym języku.

Wszystkie szlaki sklasyfikowane są jako hard mountain walk, oznacza to, że trzeba być przygotowanym tak kondycyjnie, jak i sprzętowo. Cadair Idris słynie też z kapryśnej i zmiennej nawet jak na Eryri (Snowdonię) pogody. Szczególnie z mgieł i niskich chmur (to zasługa położenia nad samym morzem), na co dowodem niech będą ostatnie zdjęcia w galerii.

Dokładne opisy tras, wraz z mapkami, znaleźć można na stronie Parku Narodowego Snowdonia.

Zdjęcia to efekt dwóch spacerów Minffordd Path…